Tips om aanvaringen te voorkomen

Een ongeluk zit in een klein hoekje. Jachten maken vaak even contact, vooral bij het in- en uit manoeuvreren van de aanlegplaatsen in de haven. Vaak wordt hier weinig schade bij opgelopen. Een aanvaring op open water daarentegen heeft vaak wel ernstigere gevolgen. In het ergste geval is persoonlijk letsel en/of een total loss jacht het gevolg. Wij geven u graag een aantal tips en regels waar u rekening mee kunt houden en hopelijk kunt u hiermee een aanvaring voorkomen. 

Gebrek aan ervaring

Gebrek aan ervaring is vaak een van de oorzaken van een aanvaring. Vooral op een plezierjacht staat er niet altijd iemand op de uitkijk. Er zijn veel technische apparaten aan boord, waar de schipper te veel op vertrouwt. Zo zien we dat er veel wordt gevaren op basis van de beeldschermen en referentiepunten. De automatische piloot wordt aangezet en zelfsturende systemen worden gebruikt zodat de schipper zijn aandacht even ergens anders op kan richten. Hierbij is het erg belangrijk om iemand op de uitkijk te hebben staan.

Zet iemand op de uitkijk

De Internationale voorschriften ter voorkoming van aanvaringen op zee geeft aan dat een schipper te allen tijde een uitkijk moet hebben. Een uitkijk voor zowel zicht als gehoor en gebruik te maken van alle beschikbare middelen voor de specifieke omstandigheden, om een volledige inschatting te kunnen maken van de situatie en het risico op een aanvaring. Dit geldt niet alleen voor zeilboten en motorboten, maar voor al het waterverkeer, ook voor zeevaartuigen en professionele schepen. Deze zijn vaak voorzien van de nieuwste technologie, maar u kunt er niet blind op vertrouwen dat de ander u en uw jacht ziet.

Schipper altijd verantwoordelijk

Een schipper kan natuurlijk niet de hele tijd achter het roer staan en uitkijken. Vooral op langere reizen moet er pauzes worden genomen. Het is de verantwoordelijkheid van een schipper om voor tijdens die momenten een geschikte vervanger aan te wijzen. Maar de schipper zelf blijft altijd eindverantwoordelijk, staat u zelf niet achter het roer tijdens de aanvaring, u blijft verantwoordelijk. Maak u keuze hierin dus zorgvuldig.

Vertrouw niet volledig op het GPS-systeem

We zien een stijgende lijn in het aantal melding waarbij een schip is vastgelopen. De aangegeven positie van het GPS-systeem is niet altijd even nauwkeurig. Er kan een verschil van tot wel 200 meter zijn. Daarnaast kan een slechte configuratie van de satelliet leiden tot onnauwkeurigheden. Elektronische zeekaarten zijn vooral gebaseerd op grootschalige kaarten die ingezet worden voor professionele scheepvaart en zijn vaak niet geschikt voor het varen in nauwe vaarwegen.

Bijwerken van zeekaarten

Moderne navigatie zijn dus zeker handig, maar vooral op open water en op lange afstanden. Ze zijn een hulpmiddel en geen vervanging voor goed navigeren en zeemanschap. Neem voor de zekerheid ook altijd papieren kaarten mee, zodat u ook kunt navigeren voor als uw elektronische apparaten het laten afweten. Daarnaast moeten beide kaarten tijden worden bijgewerkt en nodige correcties worden aangebracht. Er kunnen nieuwe ondiepten ontstaan door bijvoorbeeld wrakken of sterke getijdewateren.

Goede kennis van de regels

Het is belangrijk dat u de regels op het water kent, zo voorkomt u al een groot deel van de aanvaringen. Met name in havens en op plaatsen met veel verkeer is het belangrijk om te weten hoe u moet handelen. Ieder voertuig op het water, groot of klein, is verplicht zich te houden aan de Internationale voorschriften zodat aanvaringen worden voorkomen.

Radar of AIS?

Of u een radar op uw boot nodig heeft is afhankelijk van het zeilgebied van uw voorkeur. Als u vooral op de Baltische Zee vaart en alleen overdag, dan is een goede uitkijk voldoende. Maar in gebieden met veel verkeer of waar het zicht belemmerd wordt door mis, zoals Het Kanaal of de Straat van Gibraltar, is een radar zeker aan te raden. Als vervanging of aanvulling kunt u de visualisatie van maritiem verkeer op het Automatische Identificatiesysteem (AIS) gebruiken, deze is een stuk gebruiksvriendelijker dan een radar.

Houd u aan de snelheid

U zou het misschien denken, maar snelheid is geen gebruikelijke reden voor aanvaringen tijdens pleziervaart en dan met name zeilboten. Motorboten daarentegen moeten wel hun snelheid in de gaten houden. Als er een aanvaring plaatsvindt, gaat dit snel gepaard met persoonlijk letsel. Mensen kunnen van boort vallen en zich daarbij ernstig verwonden. In de zeevaart bestaat er geen snelheidslimiet voor recreatieboten, maar alle vaartuigen moeten zich aan een veilige en redelijke snelheid houden en de veiligheid van overige maritieme verkeer niet in gevaar brengen.  Op binnenlandse waterwegen zijn wel algemene snelheidslimieten van toepassing. Bekijk hier de regeling van snelle motorboten voor in Nederland.

Voorkom een aanvaring

Dus voorkom een aanvaring door op de hoogte te zijn van de juiste regels, de snelheden die gelden in het gebied waar u vaart, houd altijd een uitkijk en wees alert op de omgeving. Wijs een betrouwbare stuurman aan om de uitkijk over te nemen als dit nodig is. Houd rekening met onnauwkeurigheden bij het gebruik van elektronische zeekaarten en houd altijd een up-to-date papieren kaart aan boord. En zorg uiteraard voor de juiste verzekering.